Бир куни дугонамникига меҳмонга бориб, икки яшар қизчасининг хонасига кирдим-уҳайратда қолдим. Бутун хона қимматбаҳо ўйинчоқларга тўлган, аммо уларнинг бари бузилган, синдирилган. «Ҳеч ўйинчоқ ўйнашни билмайди, қанақа пишиқ материалдан тайёрланганини олиб берсак ҳам, синдиради. Майли, синдираверсин, ачинмайман. Айтишларича, болалар шу йўл билан дунёни англар ва дунёқарашларини кенгайтирар эканлар», деб изоҳ берди мезбон. Фикримизча, болани аввал-бошдан тежамкор ва увол нима эканлигини биладиган қилиб тарбиялашимиз керак. Хўш, бунинг қандай йўллари бор? Биргаликда танишамиз.
1. Шахсий ибрат. Онасининг қўша-қўша сумкаю туфлилари қаторлашиб тургани ҳолда яна янги кийимлар сотиб олаётганини кўрган қизалоқдан тежамкорлик кутса бўладими? Албатта, ранг-баранг кийинишни ҳар бир аёл истайди, аммо чегарани унутиб қўймаслик, кийимларини урфдан қолди, деб ташлаб юбормаслик керак.
2. Уқдириш, ўргатиш, насиҳат. Увол, исроф деган тушунчаларни болаларга англатиш, бунинг учун халқ оғзаки ижодига ёки ҳаётий воқеаларга мурожаат қилиш керак. Такрорлайверсангиз, боланинг қулоғига қуйилиб қолади, албатта. Ахир бизга ҳам ёшлигимиздан шуни ўргатишган-ку!
3. Айтганини муҳайё қилаверманг. Масалан, расм альбомининг муқовасини йиртиб қўйдими, то альбом тўлмагунча янгисини олиб берманг. Бир неча кун йиртиқ альбом тутган бола кейинги сафар уни авайлайди, албатта. Борди-ю йиртилиши билан янгисини муҳайё қилсангиз, биринчидан, болани бебаҳо ҳаётий сабоқдан бебаҳра қолдирасиз, иккинчидан, икки кун ўтмай, альбомини яна йиртиб келиши учун замин ҳозирлайсиз.
4. Болага керак бўлмаган нарсани олиб берманг. Масалан, беш яшар бола учун ғилдиракчали ботинкалар нимага керак? Ёки тўрт яшар қизчага болалар косметикаси керакми? Умуман, ёш қизчаларни бўянтириш одатининг ўзи бемаънилик.
5. Бузилган, синган, йиртилган нарсаларни ташлаб юборишга шошилманг. Уларни тузатишга, бутлашга уриниб кўринг. Жуда бўлмаса, улардан бошқа бирон мақсадларда фойдаланиш йўлини топинг, токи бола ҳам моҳир қўлли бўлиб ўсади.
6. Арзонга тушади деб болага кўп миқдорда ручка, қалам, дафтар каби ўқув қуроллари сотиб олманг. Ёки сотиб олсангиз ҳам, унга ҳаммасини кўрсатманг. Бир чоракка тўртта (олтита, саккизта) дафтар ажратиб, шуни чорак охиригача етказиш кераклигини уқдиринг.
7. Уддабурон бўлинг. Қоғознинг фақат бир эмас, иккала томонига расм чизишга ўргатинг. Рангли қоғозларни ўртасидан эмас, бир чеккасидан кесиш лозимлигини тушунтиринг. Іали ишлатса бўладиган нарсаларни ташлаб юборишига йўл қўйманг.
8. Тартибга ўргатинг. Болага китоб ўқиб бераётганингизда уни авайлаб варақлаш кераклигини тушунтиринг. Ўйинчоқлар оёқ остида эмас, ўз ўрнида туриши керак. Кичкинтой ҳар бир ўйинчоқнинг ўз ўрни борлигини билсин. Ва ҳеч қачон туфли ёки этикда копток тепиш мумкин эмас. Бунинг учун махсус пишиқ спорт пойафзаллари бор. Бола буни англасин ва машғулотга мос оёқ кийим кийсин.
9. Урушманг, тушунтиринг. Деворлардаги гулқоғозларга чизиш, уларни йиртиш мумкин эмас! Буни болакайга энг кичик ёшларданоқ тушунтиринг. Бола ўйинчоғини синдирса ёки деворга чизиб қўйса, бу қилиғини кулиб қаршиламанг, қаттиқ уришманг, яхши гап билан бу нотўғрилиги ва сизни хафа қилишини тушунтиринг.
10. Эътиборли бўлинг! Одатда, болалар ота-онасининг эътибори етишмаганда, катталарнинг диққатини тортиш учун ўйинчоқларини синдиришади. Болага кам вақт ажратаётганингизни хаспўшлаш учун қимматбаҳо ўйинчоқ сотиб олгунча у билан уйда бор ўйинчоқларни бирга ўйнанг. Болага сизнинг меҳрингиздан қимматлироқ нарса йўқ.
11. Бола билан бирга дўконга боринг, унга харид қоидаларини ўргатинг. Ўйинчоқларнинг ҳам, ўқув қуролларининг ҳам пишиқ материалдан тайёрланганини олиш кераклигини уқтиринг.
ШАҲИНА тайёрлади.
Manba: Zamonaviy.CoM -Saytdan olindi.
Ushbu ma'lumot http://sugdiyona.uz/ dan olindi! < ! > DO'STLARINGIZGA YUBORING:
Quyidagi yangiliklarni o'qing dod devorasiz:
|